Edukacja domowa, czyli homeschooling. Zalety i wady nauki w domu (2024)

Edukacja domowa to alternatywa dla tradycyjnego nauczania w szkole. Namiastki homeschoolingu spróbowało już wielu uczniów i rodziców w minionym roku szkolnym, podczas którego obowiązywała nauka zdalna w wielu placówkach szkolnych. Jakie są wady i zalety edukacji domowej oraz jakich formalności trzeba dopilnować, aby dziecko uczyło się w domu?

Edukacji domowej doświadczyło wielu uczniów, a to za sprawą pandemii koronawirusa i obostrzeń, jakie wprowadzono w tym czasie w Polsce. Jednym z nich było zamknięcie placówek oświatowych i wprowadzenie nauki zdalnej. Dla niektórych okres ten był dużym wyzwaniem, jednak są i tacy, dla których stał się impulsem do podjęcia decyzji o uniezależnieniu edukacji swojego dziecka od szkolnej ławki.

Edukacja domowa w Polsce

W Polsce, według prawa, dziecko w wieku 6 lat musi rozpocząć edukację szkolną. Taki obowiązek ciąży na nim do ukończenia 18 roku życia. Jednak nie musi to się odbywać w placówce edukacyjnej – uczyć można się również w domu. Wówczas należy odpowiedni wniosek zgłosić dyrektorowi przedszkola lub szkoły, do której dziecko jest przyjęte.

W edukacji domowej nauczycielami dziecka mogą być:

rodzice,
opiekunowie prawni,
inne osoby, które wskażą rodzice albo opiekunowie.

Takie osoby nie muszą kończyć specjalnych studiów, szkoleń, czy starać się o jakiekolwiek certyfikaty. Formalności związane z nauką w domu stały się o wiele prostsze. Do tej pory wymagana była opinia poradni psychologiczno-pedagogicznej oraz zapisanie dziecka do szkoły lub przedszkola w tym województwie, w którym mieszka. W lipcu 2021 r. te wytyczne zostały na stałe zniesione. Obecnie potrzebne jest oświadczenie, o tym, że rodzic zapewni dziecku dostęp do odpowiednich warunków do nauki oraz o przystąpieniu co roku przez niego do egzaminów klasyfikacyjnych. Z pewnością to, jak i zarówno dosyć mocno przeciążony system edukacji i zbyt liczne klasy wpłynęły na większe zainteresowanie homeschoolingiem. Obecnie korzysta z niego w Polsce już prawie 20 tysięcy uczniów.

Edukacja domowa, czyli homeschooling. Zalety i wady nauki w domu (1)

Zalety i wady edukacji domowej

Nauka w domu ma wiele zalet. Plusem, który przeważa nad tą formą edukacji jest większy wpływ na proces nauczania, dopasowania materiału do zainteresowań dziecka, możliwość rozwijania jego pasji i zainteresowań. Przy okazji nauki w domu rodzic poświęca maluchowi więcej czasu, co może wpłynąć pozytywnie na ich relacje. Są jednak i tacy, którzy dostrzegają w nauce domowej pewne wyzwania.

- Jedną z obaw, która odsuwa wielu rodziców od podjęcia decyzji o edukacji domowej jest utrudniona interakcja dziecka z rówieśnikami. W moim przekonaniu warto pokazywać uczniom, że w obecnych czasach można nawiązywać wartościowe relacje w dużo szerszym kręgu znajomych niż szkolna klasa. To niesamowicie uczy otwartości. Homeschooling umożliwia realizację programu nauczania z każdego miejsca na świecie i sprawia, że jesteśmy również bardziej elastyczni czasowo. Dzięki temu sprzyja np. częstszym rodzinnym podróżom i budowaniu relacji między rodzicami i dziećmi - mówi Anna Trawka, pedagożka i ekspertka internetowej szkoły języka angielskiego Novakid.

Zalety homeschoolingu:

większa kontrola rodzica nad przebiegiem edukacji dziecka,
dostosowanie tempa nauki do indywidualnych potrzeb dziecka,
brak ograniczeń, co do formy przekazywania wiedzy,
długość zajęć uzależniona jest od potrzeb i możliwości dziecka,
nawiązywanie bliższych relacji rodzica z dzieckiem, lepsza integracja.

Wady edukacji domowej:

brak kontaktu z rówieśnikami w szkole,
poziom wiedzy dziecka jest uzależniony od wykształcenia rodzica lub opiekuna,
większe zaangażowanie rodzica w edukację dziecka.

Edukacja domowa i nowe technologie

Webinary, konsultacje online, biblioteki internetowe, nagrania wykładów, różnorodne interaktywne quizy i testy, baza scenariuszy zajęć to nieoceniona i bardzo przydatna pomoc w edukacji domowej, z której warto skorzystać. Rodzice, którzy do tej pory bacznie czuwali nad wykształceniem dziecka w domu, mogą posługiwać się również wieloma dostępnymi platformami e-learningowymi (płatnymi i bezpłatnymi), które dostarczają materiały do nauczania na każdym poziomie szkolnictwa i w każdym języku.

- Rodzice, którzy zdecydują się na nauczanie swojej pociechy w domu, nie muszą się już martwić, że nie mają idealnego akcentu, swobody językowej, a w związku z tym, że przekazują dziecku niewłaściwe wzorce. Dzięki programom edukacyjnym, opartym na interakcji z lektorem, można zainwestować w lekcje językowe z native speakerem, który od pierwszej lekcji wspiera dziecko w naturalnej nauce języka obcego, przebiegającej podobnie do przyswajania języka ojczystego - dodaje Anna Trawka, logopedka i ekspertka szkoły Novakid.

Edukacja domowa dziecka z pewnością wiąże się z ogromną zmianą w życiu całej rodziny i wymaga od rodziców dużego poświęcenia. Jednak warto przemyśleć, czy taka forma nauczania nie jest lepsza od tradycyjnej. Oczywiście wszystko to zależy od charakteru młodego człowieka i jego opiekunów oraz od stylu życia jaki prowadzą.